door ir. Wim C. Kok, voorzitter Huurdersbond Ede e.o.
In de afgelopen jaren heeft de corporatiesector per woning veel meer geïnvesteerd in duurzaamheidsmaatregelen dan particuliere woningeigenaren en commerciële huur. Dat leek een win-win-situatie: door de maatregelen zouden de energiekosten immers dalen en daarmee zowel het klimaat als de huurders ten goede te komen. Toch is dat een te mooie voorstelling van zaken. Investeringen vragen immers geld en dat geld kun je niet aan iets anders uitgeven. Terugkijkend hebben we als huurdersvereniging in Ede moeten constateren dat we qua klimaatmaatregelen voorop liepen, maar mede daardoor qua groei van de woningvoorraad zwaar achtergebleven zijn met de algehele groei van Ede. Dit terwijl we en passant nog wel even 200 vluchtelingen boven normaal moesten huisvesten. Op zich een goede zaak, maar wie betaalde er voor?
De laagbetaalde woningzoekenden in Ede hebben de prijs betaald voor het klimaat en voor de vluchtelingen. Wij vermoeden dat het in veel plaatsen in Nederland net zo gegaan is. Wie kon kopen had daar uiteraard geen last van. De laagbetaalde woningzoekenden waren dus de klos. Vinden we in Ede niet zo sociaal. Als iemand er anders over denkt horen we dat graag.
De laagbetaalde woningzoekenden hebben de prijs betaald voor de extra klimaatinspanningen van de corporaties
Wordt het dan niet beter de komende jaren? Integendeel! Het laatste Bod van onze corporatie Woonstede voorziet voor de komende vijf jaar in slechts zo’n 25% van de groei van Ede. Een factor vier onder een gezonde ambitie! De klimaatplannen blijven uiteraard ongewijzigd….
Met het Klimaatakkoord ontstaat een nieuwe ronde met nieuwe kansen. Helaas zien we eerlijk gezegd meer bedreigingen dan kansen voor de laagstbetaalden. Allereerst de nuchtere constatering dat in de corporatiesector het laaghangend fruit grotendeels geplukt is. Dat ging om maatregelen die nog enig financieel rendement opbrachten. Overigens vaak wel een factor drie (!) minder dan oorspronkelijk verwacht werd.
De volgende stap gaat ongetwijfeld gewoon geld kosten. Nu mogen milieumaatregelen best geld kosten. Maar dan wel voor iedere Nederlander evenveel. Liever zelfs nog naar draagkracht.
In het Voorstel voor een klimaatakkoord staat dat corporaties in 2030 de 50% van de CO2-doelstelling in de gebouwde omgeving voor hun rekening kunnen nemen. Gelet op het marktaandeel van ca. 30% zou 30% een evenredige bijdrage zijn. Verhoudingsgewijs mogen de huurders met een krappe beurs dus 70% meer doen dan de rest. En dat terwijl het echt pijn gaat doen. Overigens hoeven de gemiddeld rijkere kopers tot 2030 geen wettelijke maatregelen te verwachten. Die worden dus met fluwelen handschoenen aangepakt. De Vereniging Eigen huis heeft zijn lobbywerk goed gedaan.
Het voorstel gaat o.a. uit van een gemeentelijke aanpak per wijk. Uiteraard geen probleem, zolang iedere burger over dezelfde kam geschoren wordt. Maar de gemeente Ede streeft naar een gasloze sociale voorraad per 2035. Een gelijkwaardige ambitie voor de koopsector ontbreekt. Ook hier stoort het ons dat de sociale huur weer de klimaatkastanjes uit het vuur mag halen. Of dat tegen redelijke kosten kan en wie die moet betalen? Wij vrezen opnieuw een vette rekening bij de laagstbetaalden.
Een veel gehoord argument is dat de sociale sector zoveel subsidie van de overheid krijgt en dat daar best wat tegenover mag staan in de zin van extra klimaatmaatregelen. Onderstaande tabel van het Centraal Planbureau laat zien dat (met dank aan de kabinetten Rutten I en II) de lasten voor de sociale huur de afgelopen jaren met 15% gestegen zijn, terwijl die voor de gemiddeld rijkere kopers gemiddeld met 10% gedaald zijn. Een verschil van 25%. Maar dan wel als eerste het klimaat mogen redden. Belachelijk.
2009 2012 2015 % 2009-2015
Koop € 967 € 1.004 € 879 -9%
aftrek € 224 € 246 € 209 -7%
netto € 744 € 758 € 670 -10%
Huur € 495 € 529 € 569 15%
huurtoeslag € 62 € 70 € 70 13%
netto € 433 € 459 € 499 15%
Kijk verder ook eens naar wie gemiddeld de meeste subsidie van de overheid krijgen. Sociale huurders 70 Euro per maand. Kopers zo’n 210 Euro per maand. Drie keer zo veel dus. Er is dus geen enkele billijke reden om kopers te ontzien, behalve gemakzucht en electorale angst misschien…..
Helaas lijkt deze nuchtere zakelijkheid bij Aedes en de Woonbond te ontbreken. Beide gaan al jaren uit van een voortrekkersrol van de sociale sector bij het klimaatbeleid. Paternalisme noemen we dat, want de besluitvorming gaat grotendeels buiten de huurders zelf om. Bij Aedes lijkt overigens inmiddels wat voorzichtigheid op te komen. Daar beseffen ze langzamerhand dat mede door sterk gestegen bouwkosten stijgende belastingen etc. de bodem van de middelen van de corporaties akelig dichtbij is. In dat geval is er maar een verstandige keuze: terug naar de kerntaak: het bouwen en beheren van sociale woningen. Wat betreft klimaatmaatregelen leveren we gewoon ons aandeel. Maar niet meer. Blijkens een enquête staan de meeste Edese huurders achter dit standpunt. Voor zover ons bekend heeft de Woonbond nooit gevraagd of haar leden hogere klimaatkosten voor huurders dan voor kopers billijk vonden. Was die vraag wel gesteld dan was waarschijnlijk gebleken dat 80% of meer niet op een voortrekkersrol zit te wachten.
Tot 2030 mogen opnieuw de laagbetaalde sociale huurders en woningzoekenden de kastanjes uit het klimaatvuur halen, terwijl de gemiddeld rijkere kopers ontzien worden.
Laat ieder in Nederland wakker worden. De corporaties horen geen speeltuin voor klimaatambities te zijn. Terug naar de kerntaak: het beheren van een behoorlijke sociale voorraad. Die loopt fors achter en dreigt steeds verder achterop te raken. Het klimaat redden staat niet als taak in de Woningwet en niet in de statuten van de corporaties. Het nemen van een voortrekkersrol op klimaatgebied ten koste van de laagst betaalden is gewoon asociaal.
Ede, 9 augustus 2018
